Cerita Cekak Lan Pawarta Bahasa Jawa Kelas X Semester 1

Cerkak iku cerita gancaran kang ngadhut prastawa kang ora dowo lan ora akeh alur ceritane. Nang boso Indonesia cerkak iku disebut cerita pendek (cerpen).

Ciri ciri cerkak :

1. critane ringkes
2. gegayutan karo lelakune manungso
3. alur cerita dumadi saka wiwitan, dredah, ngrampungake perkara

Unsur intrinsik cerkak :

1. Tema : gagasan penting sajroning cerito
2. Alur / plot : yaiku lelakone para paraga wiwit lekas nganti pungkas
3. Penokohan : yaiku nerangake watak wantune (karakter) para paraga
4. Latar / seting : ngrembug papan, wektu lan swasana jroning cerito
5. Amanat : yaiku piwelinge  panganggit marang kang maca cerito iku

Pertama-tama akan saya jelaskan unsur intristik dalam cerita jawa, yang terdiri dari :
1. Plot/alur cerita : yaiku reroncening kedadeyan kang dironce lan direngka kang mernani lakuning crita. ana alur maju, sorot balik, lan campuran
2. watak : Kualitas nalar lan jiwa tokoh, le mbedakke karo paraga liyane.
3. penokohan : Kalungguhne paraga nang njroning crita. ana paragraf punjer/sentral : Protagonis lan Antagonis, lan paraga ngisoran/tokoh bawahan
4. point of view / sudut pandang : Kalungguhane pengarang nang njroning crito.
5. setting : waktu lan kahanan kadadeyan njroning crita
6. amanat : gagasan/pesan sing pengin dikandhaake pengarang marang kang maca.



Pawarta

Prastawa kang kadadean ing sekitare kita iku kalebu pawarta. Pawarta yaiku palapuran ngenani kadadean kang mentas bae dumadi utawa sywe kadadean. Pawarta kang becik iku asipat anyar, aktuwal, fakta, wigati, lan narik kawigaten.
1. Faktuwal                          : nyata, genah ana kadadean
2. Aktuwal                           : wektu kang pas
3. Wigati                              : dadi kawigatene wong akeh
4. Narik kawigaten              : bisa njalari pawongan kang maca

Sajroning pawarta ana pokok-pokok isi kang kudu dilapurake, yaiku kanthi mangsuli pitakonan apa, sapa, ing ngendi, kapan, genea utawa kenangapa, lan kepriye, kang sinebut rumus 5W + 1H (what, when, who,where,why, lan how)

1.what (apa), ateges masalah utawa bab kang didadekake pawarta
2.when (kapan), ateges wektu prastawa iku kadadean
3.where (ing ngendi), ateges papan panggonan kadadean prastawa
4.who (sapa), ateges paraga kang nindakake prastawa mau
5.why (kenangapa), ateges sebabe prastawa mau kadadean
6.how (kepriye,pira), ateges proses kadadean prastawa



Pawarta / Berita
Kedadeyan kang nembe dumadi ana ing sawijining papan panggonan kang isih dadi rerasaning wong akeh.

tuladha mediya pawarta:
TV, Radio, kalawarti= koran, ariwarti= majalah

Unsur - unsur pawarta

• apa
• sapa
• kapan
• nengndi
• kepriye
• kena apa

Sifat pawarta

1. aktual
2. faktual
3. cekak aos
4. narik kawigaten = menarik perhatian
5. unik
6. jangkep

PAWARTA
Pawarta minangka prastawa kang diwartakake. Pawarta iku bisa arupa lesan apadene tulisan. Lesan ateges pawarta iku bisa diwartakake dening wong liya kanggo pamiyarsa lumantar swara. Tulisan pawarta iku lumrahe kapacak ana ariwarti, kalawarti.
Perangan kang nemtokake bobot biji pawarta yaiku :
1. Aktualitas
2. Sesambungan karo papan kedadean
3. Sesambungan karo unsur-unsur kang ketut ing sakjrone kedadean
4. Sesambungan karo pagaweyan pamaca/ pamiyarsa
5. Ganepe Pawarta.
Saya akeh gunane pawarta kuwi tumrap pawongan, saya mundhak dhuwur biji pawarta kuwi tumrap dheweke.

Para siswa kang kulina ngrungokake pawarta basa jawa mesthine bisa tambah wawasan lan pangertene marang ukara basa jawa. Kang perlu digatekake nalika ngrungokake pawarta utawa informasi yaiku:
a. mangerteni kanthi cetha masalah kang disampekake
b. mbedakake informasi kang penting lan ora penting
c. nyathet informasi sing bener lan premathi

Sak bubare para siswa ngrungokake pawarta diajab para siswa bisa gawe simpulan saka pawarta kang disemak. kesimpulan yaiku rumusan cerkak saka loro utawa luwih pernyataan kang handuweni hubungan. Nyimpulake pawarta berarti nanggepi pernyataan-pernyataan ana ing pawarta. Nalika menehi tanggepan sampeyan bisa ngutarake setuju utawa ora setuju marang pawarta kang nembe dirungokake.

Bab-Bab kang kudu digatekake nalika menehi tanggapan yaiku:
1. Tanggapan iku sak mestine disampekake mawa uraian kang cekak, padhat lan disusun kanthi apik.
2. Permasalaham utawa bab kang ditanggapi kudu cetha
3. Tembung-tembung lan ukara sing digunakake kudu gampang dingerteni utawa dipahami
4. Tanggapan iku kudu diwenehi alesan kang logis, bisa uga ditambahi fakta lan bukti-bukti kang relevan(nduweni Hubungan)

Nanggepi pawarta iku kudu evaluatif lan objektif. Evaluatif tegese menehi penilaian, objektif tegese pawarta kang ditampa kanthi apa anane.